De Koolmees
De koolmees is één van de bekendste en meest voorkomende tuinvogels in Nederland. Met zijn zwarte kop, witte wangen en gele buik valt hij meteen op. De koolmees is niet alleen mooi om te zien, maar helpt je ook nog een handje in de tuin. Hij helpt mee insecten te bestrijden en brengt vrolijk gezang met zich mee.
Hoe herken je de koolmees?
De koolmees is groter dan de pimpelmees en met 13 tot 15 cm lengte de grootste soort mees van Nederland. Je herkent hem aan:
- Een zwarte kop met witte wangen
- Een felgele buik met een zwarte streep in het midden
- Groene rug en blauwgrijze vleugels
- Stevige bouw en levendig gedrag
De koolmees is vaak te zien bij voedersilo’s of nestkasten, waar hij met zijn acrobatische capriolen voer verzamelt.
Het verschil tussen de koolmees en vergelijkbare vogelsoorten
De koolmees wordt vaak verward met de pimpelmees. Waar de pimpelmees een blauwe kruin en kleiner postuur heeft, heeft de koolmees een zwarte kop en een bredere zwarte borststreep. Ook is hij duidelijk groter en zwaarder gebouwd.
Het verschil tussen mannetjes en vrouwtje
Het verschil zit vooral in de zwarte streep op de borst. Bij mannetjes is de streep breder en loopt hij diep door, terwijl de streep bij vrouwtjes smaller en minder opvallend is.
Welk geluid maakt de koolmees?
De koolmees behoort tot het groepje zangvogels met een herkenbaar, gevarieerd geluid. Zijn bekendste roep klinkt als ‘ti-tu, ti-tu’, maar hij kan wel 40 verschillende zangvarianten laten horen. Dat maakt de koolmees je persoonlijke artiest!
Wat eet de koolmees?
De koolmees eet echt alles. In de lente en zomer voedt hij zich vooral met insecten en larven, terwijl hij in de herfst en winter overschakelt op zaden en noten. Hij is vooral dol op:
- Zonnebloempitten
- Meelballen
- Vetbollen
- Meelwormen
Tip: gebruik stevige voederhuisjes, want de koolmees is iets minder lenig dan de pimpelmees.
De ideale tuin voor de koolmees
De koolmees voelt zich thuis in een groene, gevarieerde tuin waar voedsel, beschutting en nestgelegenheid aanwezig zijn. Denk aan:
- Bomen en struiken om in te schuilen
- Nestkasten met een invliegopening van 32 millimeter
- Bessenstruiken zoals vlier of lijsterbes
- Bloeiende planten die insecten aantrekken
- Water in de vorm van een vogelbad of vijver
Waarom je de koolmees in je tuin wilt hebben
De koolmees is niet alleen een leuke bezoeker, maar ook een waardevolle helper. Hij eet namelijk veel schadelijke insecten, waaronder de:
- Eikenprocessierupsen
- Bladluizen
- Rupsen en larven van vlinders en motten
- Spinnen en kevertjes
Daarnaast helpt hij mee bij de verspreiding van zaden en houdt hij je tuin in balans. Meer koolmezen in je tuin betekent minder last van insectenplagen en meer leven en gezelligheid.
Hoe krijg je de koolmees in je tuin?
Met een paar simpele aanpassingen maak je jouw tuin aantrekkelijk voor de koolmees:
- Hang een vogelhuisje op met een invliegopening van 32 millimeter
- Zorg voor beschutting met struiken en bomen
- Bied extra tuinvogelvoer aan in de winter, zoals vetbollen en strooivoer
- Zet een waterschaal neer voor drinken en badderen
- Vermijd pesticiden, zodat er genoeg insecten te vinden zijn
Algemene weetjes over de koolmees
1. Leefgebied en verspreiding
De koolmees komt voor in heel Europa en is in Nederland één van de meest voorkomende vogels. Hij leeft in bossen, parken, tuinen en zelfs in stedelijke gebieden.
2. Nest en broeden
Het broedseizoen loopt van april tot juni. De koolmees legt meestal 7 tot 12 eitjes, die in een vogelhuisje of boomholte worden uitgebroed. Het nestje wordt meestal gemaakt van mos, haren en veertjes.
3. De koolmees door het jaar heen
In het voorjaar is de koolmees druk met het bouwen van een nest en het grootbrengen van zijn jongen. In de zomermaanden zie je hem vaak in kleine groepjes rondtrekken. In de herfst richt hij zich meer op bessen en zaden, terwijl hij in de winter vooral dichtbij voedselplekken te vinden is.
4. Bedreigingen en bescherming
De koolmees is niet bedreigd, maar heeft last van roofdieren, gebrek aan nestplekken en strenge winters. Ook het gebrek aan natuurlijke nestplekken in stedelijke gebieden kan een probleem zijn. Gelukkig is hij beschermd door de Wet natuurbescherming en kun je hem helpen met een vogelhuisje en wat extra vogelvoer in de winter.
Liever persoonlijk advies in de winkel?
Wil je weten wat je allemaal kunt doen voor tuinvogels in jouw tuin? Onze specialisten in meer dan 160 Welkoop-winkels helpen je graag verder met tips, advies en de juiste producten.
Zoek een winkel